KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Kamu Hizmet Standartları

SIRA

NO

HİZMETİN ADI

BAŞVURUDA İSTENEN BELGELER

HİZMETİN TAMAMLANMA SÜRESİ

(EN GEÇ)

1

2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınmazlara ilişkin başvuruların değerlendirilmesi





1-Dilekçe,

2-Söz konusu taşınmaza ilişkin kadastral bilgiler,

3 başvuru sahibinin adres ve TC Kimlik Numarasının mevcut olması.






Değişken

2

Proje Yardımı

1- Taşınmaza ilişkin tescil kararı,

2-Projenin kapsamına, işin bitirilme süresine ve tahmini bedeline ilişkin rapor,

3- 9 x boyutundan küçük olmamak kaydı ile yapının içini, dışını ve çevresini gösteren, net çekilmiş fotoğraf albümü,

4- Çaplı tasarruf vesikası veya tapu örneği,

5- Fotoğraflı nüfus cüzdanı örneği,

6- Kanuni tebligat adresi,

1 Yıl

3

Proje Uygulama Yardımı

1-Proje uygulamasının kapsamına, işin bitirilme süresine, uygulama aşamalarına ve tahmini bedeline ilişkin rapor,

2-9 x . boyutundan küçük olmamak kaydı ile yapının içini, dışını ve çevresini gösteren, net çekilmiş fotoğraf albümü,

3-Belediyesinden ve ilgili koruma kurulundan onaylı arsanın ve binanın durumunu gösteren 1/500 ölçekli vaziyet planı,

4-Çaplı tasarruf vesikası veya tapu örneği,

5-Taşınmaza ilişkin tescil kararı, ilgili kurulca onaylı rölöve, restorasyon ve gerekiyorsa restitüsyon projesi,

6-Fotoğraflı nüfus cüzdanı örneği,

7-Kanuni tebligat adresi

1 Yıl

4

TEŞVİK (A)  Kültür Yatırımları Ve Girişimlerine Taşınmaz Kullandırılması

1-Başvuru Dilekçesi

2-Tanıtım Dosyası

3-Toplam Yatırım Maliyetini Gösterir Belge

4-Proje Zamanlama Tablosu

5-Başvuru teminatı (teminat mektubu veya nakit para)

6-Mali Değerlendirme Raporu

7-Ön Proje(fikir projesi)

8-Ticaret sicili gazetesi veya noter onaylı hazirun cetveli

9-Taahhütname

10-İletişim Bilgileri

Yaklaşık 1 Yıl

SIRA

NO

HİZMETİN ADI

BAŞVURUDA İSTENEN BELGELER

HİZMETİN TAMAMLANMA SÜRESİ

(EN GEÇ)

5

TEŞVİK (B)Kültür Yatırımları ve  Girişimlerine Gelir Vergisi Stopajı, Sigorta Primi İşveren Payı, Su Bedeli İndirimi İle Enerji Desteği Uygulanması

1-Faturalar,

2-Bilgi Formu,

3-Taahhütname

4-Faturaların ödendiğine ilişkin belge

5-Kültür yatırımı veya girişimi belgesi sureti

3 Ay

6

Teşvik (C)Kültür Yatırımlarının ve Girişimlerinin Belgelendirilmesi

Teşvik (C1)Kültür Yatırımlarının Belgelendirilmesi

1-Dilekçe

2-Yatırımcı tarafından düzenlenen rapor

3-Mimari fikir projesi

4-Tahsisli taşınmazlarda, ilgili kurumun tahsis yazısı

5-Tescilli yapıda ya da taşınmazda yer alan yatırımlarda ilgili kurumun düzenlediği açıklayıcı yazı

6-Türkiye ticaret sicil gazetesi veya başvuranın vakıf veya dernek olması durumunda vakıf senedi veya dernek tüzüğü

7-İmza sirküleri

60 gün

Teşvik (C2)Kültür Girişimlerinin Belgelendirilmesi

1-Dilekçe

2-Yatırımcı tarafından düzenlenen rapor

3-Mimari fikir projesi

4-Tahsisli taşınmazlarda, ilgili kurumun tahsis yazısı

5-Tescilli yapıda ya da taşınmazda yer alan yatırımlarda ilgili kurumun düzenlediği açıklayıcı yazı

6-Türkiye ticaret sicil gazetesi veya başvuranın vakıf veya dernek olması durumunda vakıf senedi veya dernek tüzüğü

7-İmza sirküleri

8-İlgili kurum tarafından düzenlenmiş işyeri açma ve çalışma ruhsatı, kurum açma izni veya eğitim kurumunun kuruluş kanununun yayımlandığı Resmî Gazete'nin tarih ve sayısı.

60 gün

6

Kültürel Alandaki Destek (Sponsor) Faaliyetlerinin Teşvik Edilmesi

Kültürel Alandaki Destek (Sponsor) Faaliyetlerinin Teşvik Edilmesi Hakkında Genelge (Genelge 2005/13) ekinde yer alan;

1-Taahhütname

2-Destek sözleşmesi

Faaliyetin Süresine Göre Değişmektedir

7

Bilgi Edinme Başvuruları

Talep yazısı

15-30 gün

8

Dilekçe Hakkının Kullanılması kapsamında gerçek veya tüzel kişi talepleri

Talep yazısı

30 gün

9

Şikayet Değerlendirmesi

Resmi yazı, dilekçe, e-posta yoluyla

15-20 gün

10

Vatandaş Bilgi Edinme Kanununa göre yapılan başvuruların cevaplandırılması

1-Dilekçe,

2- elektronik posta

30 gün

11

Staj İşlemleri

1-Dilekçe,

 2-Öğrenci Belgesi,

 3-Zorunlu Staj Formu

15 gün

12

İş Başvuruları

Açıktan atanma talebinin gerçekleştirilmesi için istenilen belgeler:

1-Hizmet belgesi,

2-Uzm. Çavuşlar için terhis belgesi ayrıca diploma örneği 00ve sertifikalar,

3- Daha önce çalıştığı iş yeri var ise kurum hakkında bilgi.

30 gün

SIRA

NO

HİZMETİN ADI

BAŞVURUDA İSTENEN BELGELER

HİZMETİN TAMAMLANMA SÜRESİ

(EN GEÇ)

13

Eser Alımı

(Müze Müdürlüklerine) yazılı başvuru.

Müzeler tarafından alınan eserlerin Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından kurulan üst komisyonca incelenmesi

2 - 5 ay

14

Müzelerde Bilimsel Araştırma Yapılması(Yabancı Uyruklu kişiler)

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne yazılı başvuru.

-Başvuru Formu

-Kazı Eserleri için Kazı Başkanının uygun görüşü

-

1Ay

15








Belgelendirme (Özel müze açılması onayı)






Müze Müdürlüklerine yazılı başvurunun ardından Bakanlık onayı ile açılır.

Gerekli bilgi ve belgeler,

- Müze olarak kullanılacak binanın 1/100 ölçekli planı,


- (Değişik:24/11/2006 tarih, 26356 sayılı Resmi Gazete) Binanın adresi ile tapu kaydı veya intifa, irtifak hakkı veya sözleşmesi gibi haklarla en az on yıl kullanma iznini gösteren belge örneği,

-  Mevcut kültür ve tabiat varlıklarının sıra numarası, adı, cinsi ve ölçülerini belirtir bir listesi,

- Tüzel kişilerin yetkili organlarından alınmış karar veya onay









1 ay

16




Sergi (Özel Müze)

Müze Müdürlüklerine yazılı başvurunun ardından sergi hakkında gerekli bilgi ve belgelerin tamamlanması sonrasında Bakanlık Onayı İle düzenlenir.

 Gerekli bilgi ve belgeler,

 -sergilenecek eserlerin envanter bilgileri,

- sergilenecek eserlere ilişkin bir liste,

- serginin süresi, sergilenecek mekanın uygunluğu ve güvenliği,

- müze müdürlüğünün olumlu raporu.

15 gün

SIRA

NO

HİZMETİN ADI

BAŞVURUDA İSTENEN BELGELER

HİZMETİN TAMAMLANMA SÜRESİ

(EN GEÇ)

17

Müzeler arası eser nakli (Özel Müze)

(Müze Müdürlüklerine yazılı başvuru)  nakil için gerekli bilgi ve belgelerin tamamlanması sonrasında Bakanlık Onayı İle eser nakli gerçekleşir.

Gerekli bilgi ve belgeler,

- nakli yapılacak eserlerin envanter bilgileri,

-eserlere ilişkin bilgiler

15 gün

18

Belge İptali (Özel Müze

Kapanacak veya taşınacak özel müzeler, durumu en az otuz gün önce yazılı olarak Müze Müdürlüklerine bildirirler. Bakanlık onayı ile belge iptali gerçekleştirilir.

1 ay

19

Sergi (Koleksiyoncu)

Müze Müdürlüklerine yazılı başvuru

 Aynı il sınırları içerisinde Müze Müdürlükleri vasıtasıyla başka illerde yapılacak sergilerde Bakanlık Onayı ile yapılmaktadır.

1 hafta

20

Belge İptali (Koleksiyoncu)

 Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıklarının Tasnifi, Tescili ve Müzelere Alınmaları Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca kurulan Komisyon tarafından, koleksiyonculuk faaliyetleri esnasında bu yönetmeliğin 15.madenin birinci fıkrasında sayılan hallerden herhangi biri veya birden fazlasının tespit edilmesi durumunda koleksiyon izin belgesi müze müdürlüğünün teklifi üzerine Bakanlıkça iptal edilir.

1 Ay

21

Yurtdışı Sergiler

(Eski Eser)

1.    Serginin düzenleneceği ülkenin Dışişleri Bakanlığımız kanalıyla sergi teması ve eser listesiyle birlikte diplomatik kanaldan yazılı başvurusu

2.    Eser talep edilen müzelerin görüşlerinin toplanması

3.    Müzelerin olumlu görüş vermesi halinde, eserlerin fotoğraflı envanter fişleri ve sigorta değerli listesinin temini.

4.    Bilim Kurlunun toplanması ve Bilim Kurulu Kararının alınması

5.    Eserlerin sergilenmek üzere gideceği ülkeden devlet garantisi belgesi ve sigorta poliçesi temini

6.    Serginin düzenleneceği ülke yetkilileri ile protokol imzalanması

7.    Eserlerin yurtdışına çıkışı için Bakanlar Kurulu Kararının alınması

8.    Eserlerin yurtdışına çıkışı öncesi ödünç verme formlarının hazırlanması

9.    Bazı eski eserler için CITES belgesinin temini

3 yıl

22

Yurtiçi Sergiler

(Eski Eser)

1.    Sergi düzenlemek isteyen kurumun sergi teması ve eser listesiyle birlikte Genel Müdürlüğümüze yazılı başvurusu

2.    Eser talep edilen müzelerin görüşlerinin toplanması

3.    Müzelerin olumlu görüş vermesi halinde, eserlerin sigorta değerli listesinin  temini

4.    Sigorta poliçesinin temini

5.    Sergiyi düzenleyecek kurum ile protokol imzalanması

2-3 yıl

23



(KDP) Kültürel Değişim Programı ve İşbirliği Anlaşmaları

1.    (KDP) Kültürel Değişim ve İşbirliği Anlaşmaları imzalanacak ülkelerin isimleri ve/veya program/anlaşma taslak metinlerinin Bakanlığımız Dış İlişkiler ve AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı tarafından Genel Müdürlüğümüze gönderilmesi

2.    Program ve Anlaşmalarda yer alacak Genel Müdürlüğümüz faaliyet alanına giren maddelerin belirlenmesi

3.    İmzalanmış Program ve Anlaşmaların Genel Müdürlüğümüze iletilmesi

Program ve anlaşmanın geçerlilik süresi göz önüne alınarak maddelerin uygulamaya konulması, gelen talepler çerçevesinde değerlendirilir.

24




Yurtdışı görevlendirmeler

1.    İnceleme, eğitim, toplantı, sempozyum v.b faaliyetlere katılmazk üzere yurtdışında görevlendirilecek personelin davet yazısı ve makam onayı

10gün

25




Yeşil Pasaport



1. 
Genel Müdürlüğümüz merkez ve Ankara’daki taşra teşkilatında çalışan 1., 2. ve 3. derece kadrolarda bulunan personelin şahsi başvurusu

 2. Yeşil pasaport talep formu

2-3 gün

26

Gri Pasaport

1.  Genel Müdürlüğümüz merkez ve Ankara’daki taşra teşkilatında çalışan ve makam onayı ile yurtdışında görevlendirilen personelin başvurusu

2.   Hizmet pasaportu talep formu

2-3 gün

27

İhale İşlemleri

     İdari Şartnamede belirtilen belgeler

İdari şartnamede belirtilen süre

28

Koruma Amaçlı İmar Planları

1- Sit alanlarına ilişkin bilgi ve belgeler

2- Alana ait hâlihazır harita

İşin sözleşmesinde belirtilen süre

29

Sokak Sağlıklaştırma Projeleri

1-    Proje alanının Kentsel Sit alanı içinde olduğuna ilişkin bilgi ve belgeler

2-    Proje alanının Koruma amaçlı imar planı olması ya da koruma alanı içinde olması

İşin sözleşmesinde belirtilen süre

SIRA

NO

HİZMETİN ADI

BAŞVURUDA İSTENEN BELGELER

HİZMETİN TAMAMLANMA SÜRESİ

(EN GEÇ)

30

Takas

1-Dilekçe,

2-Tapu Senedi veya Çaplı Tasarruf Vesikası

3-taşınmazı gösteren tanıtıcı nitelikte net çekilmiş fotoğraflar

4- taşınmazın konumunu gösteren ölçekli haritası

5- malikin ve varsa vekilinin yazışma adresleri

Hazırlanan yıllık programlar dâhilinde gerekli bilgi ve belgenin temin edilmesini müteakiben işlemler tamamlanır.

31

Kamulaştırma

1-Dilekçe,

2-Tapu senedi

Hazırlanan yıllık programlar dâhilinde gerekli bilgi ve belgenin temin edilmesini müteakiben işlemler tamamlanır.

32

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 13 üncü maddesi kapsamında Hazine ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde olan korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ve koruma alanları ile sit alanlarındaki taşınmazların satış ve hibesi ile ilgili işlemler

1-taşınmaz malın çaplı tasarruf vesikası 

2-tapu senedi örneği

3- taşınmaz malın konumunu gösterir harita,

4-taşınmaz mallarla ilgili yapılacak müracaatlarda satış, hibenin gerekçesi ve varsa kullanım amacına ilişkin bilgiler.

Değişken

SIRA

NO

HİZMETİN ADI

BAŞVURUDA İSTENEN BELGELER

HİZMETİN TAMAMLANMA SÜRESİ

(EN GEÇ)

33

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun14 üncü maddesi kapsamında Hazine ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde olan korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ve koruma alanları ile sit alanlarındaki taşınmazların kiralama, tahsis, devir, terk, irtifa ve intifa hakkı verilmesi ile ilgili işlemler.

1-taşınmaz malın çaplı tasarruf vesikası

2- tapu senedi örneği

3-taşınmaz malın konumunu gösterir harita,

4-taşınmaz mallarla ilgili yapılacak müracaatlarda kiralama, devir, terk, tahsis, irtifak ve intifa hakkı tesisinin gerekçesi ve varsa kullanım amacına ilişkin bilgiler.

Değişken

34

Tespit, İrdeleme ve Belgeleme

1- Başvuru
2- Talebe ilişkin bilgi ve belgeler (adres, kadastral ve koordinat bilgileri, fotoğraf v.b. )

Değişken

35

Su Ürünleri Yetiştiriciliği, Sulak Alanlar, Askeri Yasak Bölgeler, Milli Parklar, OSB, Küçük Sanayi Siteleri, ÇED, Boru Hatları, Planlama Alanları, ÖÇK Alanları, Turizm Bölgeleri Alanları ve Merkezleri, Maden Ruhsatları, Enerji Santralleri ve Nakil Hatları, GSM Baz İstasyonları gibi konularda görüş bildirme

1-Başvuru
2-Proje alanına ilişkin bilgi ve belgeler (adres, kadastral ve koordinat bilgileri, plan, rapor, ÇED raporu v.b.)

30 Gün

SIRA

NO

HİZMETİN ADI

BAŞVURUDA İSTENEN BELGELER

HİZMETİN TAMAMLANMA SÜRESİ

(EN GEÇ)

36

Bakanlar Kurulu Kararlı Türk Kazıları

1-Kazı rogramı (uzun vadeli),

2-Kazı ekip listesi ve Türk üyelere ilişkin EK-9 formları,

3-Kazı yapılması planlanan alanları gösteren ölçekli harita,

4-Kazı alanının mülkiyet durumunu gösteren harita,

5-Yayın listesi ve yayınlardan birer örnek,

6-Bağlı olunan bilimsel kuruluşun başvurusu ve destek yazısı,

7-Finansal destek sağlayan kuruluşlardan alınacak yazılar,

8-Kazı başkan adayının özgeçmişi,

9-Kazı evi ve deposunun temin edileceğine dair taahhütname,

10- Finans kaynağı, miktarı ve takvimine ilişkin yazı.

5 ay

37

Bakanlar Kurulu Kararlı Yabancı Kazılar

1-Kazı rogramı (uzun vadeli),

2-Kazı ekip listesi ve Türk üyelere ilişkin EK-9 formları,

3-Kazı yapılması planlanan alanları gösteren ölçekli harita,

4-Kazı alanının mülkiyet durumunu gösteren harita,

5-Yayın listesi ve yayınlardan birer örnek,

6-Bağlı olunan bilimsel kuruluşun başvurusu ve destek yazısı,

7-Finansal destek sağlayan kuruluşlardan alınacak yazılar,

8-Kazı başkan adayının özgeçmişi,

9-Kazı evi ve deposunun temin edileceğine dair taahhütname,

10- Finans kaynağı, miktarı ve takvimine ilişkin yazı,

11-Dışişleri Bakanlığı ve güvenlik makamlarının olumlu yazıları.

5 ay

38

Müze Kurtarma Kazıları

1-Valilik yazısı,

2-Kurtarma kazısı yapılacak alana ilişkin en az 2 (iki) uzman tarafından hazırlanan imzalı ve fotoğraflı rapor,

3-Alanın üzerinde işaretlendiği imar planı veya harita,

4-Ek-15'e uygun olarak hazırlanan imzalı ve mühürlü kazı talep formu,

5-Gerekiyorsa kazı ekip listesi,

6-Varsa alana ilişkin olarak alınmış Koruma Bölge Kurulu kararı
.

Kazının başlatılma tarihine göre tamamlanmaktadır.

39

Baraj Bölgesi Kurtarma Kazıları

1-Valilik yazısı,

2-kazı talep formu,

3-fotoğraflı rapor,

4-gerekiyorsa kazı ekip listesi,

5-varsa kurul kararı,

6-yabancı uyruklu ekip üyesi

7-varsa güvenlik makamlarının görüşü.

Kazının başlatılma tarihine göre tamamlanmaktadır.

SIRA

NO

HİZMETİN ADI

BAŞVURUDA İSTENEN BELGELER

HİZMETİN TAMAMLANMA SÜRESİ

(EN GEÇ)

40

Karayolları Bölgelerinde Yapılan Kurtarma Kazıları

1-Valilik yazısı,

2-kazı talep formu,

3-fotoğraflı rapor,

4-gerekiyorsa kazı ekip listesi,

4-varsa kurul kararı,

Kazının başlatılma tarihine göre tamamlanmaktadır.

41

Türk Akademisyenlerce Gerçekleştirilen Yüzey Araştırmaları

1-Araştırma yapılacak illeri içeren haritanın işaretlenmesi suretiyle hazırlanacak araştırma programı,

2-ekip listesi,

3-yayın listesi ve yayınlardan birer örnek,

4- finansal kaynağın miktarının ve takviminin bildirilmesi,

5-mesleki tecrübe kapsamında arazide en az 5 yıl çalıştığının ilgili ve bağlı kuruluşlardan alınacak referanslarla belgelenmesi, 

Araştırmanın başlatılma tarihine göre tamamlanmaktadır.

42

Yabancı Akademisyenlerce Gerçekleştirilen Yüzey Araştırmaları

1-Araştırma yapılacak illeri içeren haritanın işaretlenmesi suretiyle hazırlanacak araştırma programı,

2-ekip listesi,

3-yayın listesi ve yayınlardan birer örnek,

4- finansal kaynağın miktarının ve takviminin bildirilmesi,

5-mesleki tecrübe kapsamında arazide en az 5 yıl çalıştığının ilgili ve bağlı kuruluşlardan alınacak referanslarla belgelenmesi, 

6-Dışişleri Bakanlığı ve güvenlik makamlarının olumlu yazıları

Araştırmanın başlatılma tarihine göre tamamlanmaktadır.

43

Sualtı Araştırmaları

1-Araştırma yapılacak alanın koordinatlarının bildirilmesi,

2-araştırma programı,

3-ekip listesi,

4-yayın listesi ve yayınlardan birer örnek,

5-finansal kaynağın miktarının ve takviminin bildirilmesi,

6-mesleki tecrübe kapsamında arazide en az 5 yıl çalıştığının ilgili ve bağlı kuruluşlardan alınacak referanslarla belgelenmesi,  

7-Yabancı uyruklu araştırmacılar için Dışişleri Bakanlığı ve güvenlik makamlarının olumlu yazıları

Araştırmanın başlatılma tarihine göre tamamlanmaktadır

SIRA

NO

HİZMETİN ADI

BAŞVURUDA İSTENEN BELGELER

HİZMETİN TAMAMLANMA SÜRESİ

(EN GEÇ)

44

Baraj Bölgesi Yüzey Araştırmaları

1-Araştırma yapılacak illeri içeren haritanın işaretlenmesi suretiyle hazırlanacak araştırma programı,

2-ekip listesi,

3-yayın listesi ve yayınlardan birer örnek,

4- finansal kaynağın miktarının ve takviminin bildirilmesi,

5-mesleki tecrübe kapsamında arazide en az 5 yıl çalıştığının ilgili ve bağlı kuruluşlardan alınacak referanslarla belgelenmesi, 

6-Dışişleri Bakanlığı ve güvenlik makamlarının olumlu yazıları

Araştırmanın başlatılma tarihine göre tamamlanmaktadır

45

Ören yerlerinde Çevre Düzenleme Projelerinin Hazırlanması Ve Uygulanması

1- Resmi Başvuru

Değişken

46

Ören yerlerinde Çevre Düzenleme Projelerinin Hazırlanmasına İlişkin Yetki

Başvuru (İlgili İl özel idare veya Belediye)

Söz konusu ören yerinin bağlı olduğu müze ve ilgili İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü görüşü

Söz konusu ören yerinin bağlı olduğu Koruma Kurul Müdürlüğü görüşü

Söz konusu ören yerinin bağlı olduğu Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü görüşü

Söz konusu ören yerinin (varsa) kazı başkanı görüşü

3 ay

47

Bakanlığımıza bağlı tescilsiz müze yapılarının bakım, onarım, teşhir tanzim ve çevre düzenleme projelerinin hazırlanması ve uygulanması

1-    Müzenin rölöve projesi

2-    Müze Müdürlüğü tarafından hazırlanan eser (envanter) bilgileri

Değişken

48

Bakanlığımıza bağlı tescilli müze yapılarının teşhir tanzim ve çevre düzenleme projelerinin hazırlanması ve uygulanması

1-    Müzenin rölöve, restitüsyon, restorasyon projesi

2-    Müze Müdürlüğü tarafından hazırlanan eser (envanter) bilgileri

Değişken

49

Bakanlığımıza bağlı olarak hizmete girecek yeni müze yapılarının projelerinin hazırlatılması ve uygulanması

1-Yapı alanına ilişkin imar bilgileri

2-Eser (envanter) bilgileri

Değişken

50

Çeşitli kurumlar tarafından hazırlanan müze projelerinin incelenmesi

1-    Hazırlanan projeler ve ekleri

Değişken